Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 października 2015 r.

Sąd Rejonowy w Słupsku VI Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący Protokolant

SSR Lucyna Adamiec

po rozpoznaniu w dniu 14 października 2015r. w Słupsku

na rozprawie

sprawy z powództwa S. (...)

przeciwko S.

⚫

o zapłatę

Sygn. akt VI GC 255/14

UZASADNIENIE

Powód S. H. wniósł o zasądzenie od pozwanego S. w S. kwoty 62 654,27 zł tytułem zapłaty wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane .

W uzasadnieniu powód podał, że , że w dniu 26 września 2013r zawarł z pozwanym umowę o roboty budowlane nr 01/29/DB/13, której przedmiotem była budowa sieci wodociągowej dla (...) i Ochrony Wartości Przyrodniczo – Kulturowych W. S.. Umowa została zawarta w wyniku dokonania wyboru oferty powoda w postepowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. Wynagrodzenie miało charakter ryczałtowy i wynosiło 83.241,15 zł plus podatek Vat. Powód wykonał w całości przedmiot umowy. Prace miały być wykonane zgodnie z dokumentacja projektową oraz specyfikacja techniczną wykonania i odbioru robót. Do dokumentacji przetargowej pozwany załączył również przedmiar robót.

Powód otrzymał wynagrodzenie określone w umowie , a niniejszym pozwem dochodził należności za roboty dotyczące wykonania 340 m sieci i jednego hydrantu które w sporządzonym kosztorysie różnicowym wyliczył na kwotę 62.654,27 zł . Powód wskazał, iż jego zdaniem są to roboty dodatkowe, bowiem mimo iż wchodziły w zakres przedmiotu umowy , to nie były określone w przedmiarze robót . W rezultacie powód sporządzając ofertę przetargową skalkulował cenę w oparciu o przedmiar robót działając w przeświadczeniu, że zakres zadania do wykonania jest mniejszy.

Powód podał, że projekt nie zawierał informacji o długości sieci wodociągowej do wykonania, zaś rysunki profili i plan sytuacyjny załączone do projektu budowlano-wykonawczego były nieczytelne.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa wskazując na brak podstaw do jego dochodzenia i zaprzeczył jakoby powód wykonał jakiekolwiek roboty dodatkowe w stosunku do przedmiotu zamówienia określonego w umowie i procedurze przetargowej. Wskazał , iż wszelkie roboty w tym rzekome roboty dodatkowe objęte są zakresem robót jakie powód zobowiązany był wykonać zgodnie z zawartą umową i dołączoną dokumentacją projektową . Roboty zostały wykonane zgodnie z dostarczoną dokumentacja projektową , a roboty odebrane , a wodociąg zgłoszony do użytkowania. Pozwany zapłacił powodowi wynagrodzenie umowne zaoferowane w ofercie. nadto , iż powód przed wytoczeniem powództwa nie wzywał pozwanego do zapłaty dochodzonych należności .

Z ostrożności procesowej zakwestionował wartość dochodzonej należności , zarzucając rażące zawyżenie wyceny i rażący błąd w zakresie przyjętych proporcji.

Sąd ustalił, co następuje:

Powód S. H. zawarł z pozwanym w dniu 26 września 2013r umowę o roboty budowlane nr 01/29 /DB/13. Przedmiotem umowy była budowa sieci wodociągowej dla (...) i Ochrony Wartości Przyrodniczo – Kulturowych W. S.. Prace miały być wykonane zgodnie z dokumentacją projektową ( załącznik nr 7 do SIWZ) oraz specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót ( załącznik nr 8 oraz przedmiarem robót ( załącznik nr 9.). Powód pobrał cała dokumentację ze strony internetowe pozwanego www.bipslowinskipn. pl. (...) została zawarta w wyniku wyboru przez pozwanego oferty powoda w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego , przeprowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego.

Strony ustaliły w umowie, że zakres prac obejmuje wykonanie robót budowlanych zgodnie z dokumentacją projektową – załącznik nr.7 do SIWZ , specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót – załącznik nr 8 do SIWZ, specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót stanowiącymi załącznik do umowy. ( par 1 pkt.2 umowy).

Powód jako wykonawca zobowiązał się do wykonania przedmiotu umowy zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, sztuki budowlanej , obowiązującymi normami oraz dokumentacją projektową i (...). ( par 6 pkt 2 umowy) . Strony ustaliły za wykonanie robót wynagrodzenie ryczałtowe. Wskazano, iż w sprawach nieuregulowanych niniejsza umową stosuje się przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, aktów prawnych wydanych na jej podstawie , ustawy Prawo budowlane oraz przepisy Kodeksu cywilnego. ( par 17 umowy).

Zawarta umowa nie przewidywała wykonywania robót dodatkowych oraz nie określono w niej zasad rozliczania takich robót.

Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w 83.241,15 zł plus podatek Vat.

Wykonawca zobowiązał się do wykonania prac , których zakres określony został dokumentacją projektową oraz specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót ( (...).)

W Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia wskazano, że oferowana cena musi zawierać wszystkie koszty związane z realizacją zamówienia – wynikające wprost jak również nieujęte w dokumentacji, a niezbędne do wykonania robót. W SIWZ przewidziano wykonanie następujących robót:

- ułożenie wodociągu z rur PCV z kształtkami w gotowym wykopie

- zabudowę zasuw i hydrantów

- wykonanie bloków odporowych wg.BN- (...)-04

- wykonanie przejść pod drogami, rowami oraz przepustami w rurach ochronnych stalowych

- wykonanie próby szczelności i wytrzymałości wodociągu,

- badanie złączy

- oznakowanie trasy wodociągu i armatury

- odwodnienie wykopu na czas budowy.

W Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia określono również , że cena wykonania robót obejmuje: wytyczenie geodezyjne, zakup wszystkich materiałów z transportem, zabezpieczenie w wykopie odkrytych kabli i odsłoniętych rządzeń podziemnych, ułożenie wodociągu z rur PCV z kształtkami w gotowym wykopie , zabudowę zasuw i hydrantów z obudowami i skrzynkami, wykonanie próby szczelności i wytrzymałości wodociągu, badanie złączy zgrzewanych, oznakowanie trasy wodociągu i armatury, dokonanie wszystkich niezbędnych odbiorów branżowych,

Pozwany sporządził przedmiar robót ( k17.) oraz specyfikację technicznego wykonania i odbioru robót ( k.17-20) oraz projekt budowlano – wykonawczy ( k.21-23)

Plac budowy przekazano powodowi dnia 01.10.2013r jednocześnie przekazując projekt budowlany w wersji papierowej.

Bezsporne , nadto dowody: specyfikacja istotnych warunków zamówienia k.14- 16, specyfikacja technicznego wykonania i odbioru robót k.18- 20, projekt budowlano – wykonawczy k .21- 23, umowa , protokół przekazania placu budowy k. 29-, zeznania świadków C. N. i J. S. k.92- 96.

Usytuowanie wodociągu określała decyzja nr (...) Wójta Gminy S. z 12 .01.2007r dotycząca lokalizacji przebiegu trasy wodociągu .

Dowód :Decyzja k.25-29.

Roboty zostały wykonane przez powoda w terminie i odebrane bezusterkowo protokołem odbioru z dnia 16.12.2013r .

Dowód: Protokół odbioru k.30.

Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w 83.241,15 zł plus podatek Vat.

Zainteresowani przetargiem oferenci mogli projekt budowlany mogli pobrać ze strony internetowe pozwanego projekt budowlany , jak również mogli zapoznać się z jego wersją pisemną w siedzibie pozwanej, bądź wnosić o jej wydanie.

Powód po zapoznaniu się z projektem pobranym w wersji elektronicznej ze strony internetowej pozwanego , nie składał żadnych zapytań do zamawiającego na etapie składania oferty przetargowej, ani nie uczestniczył w zebraniu wykonawców przeprowadzonym zgodnie ze specyfikacją.

Sieć wodociągowa miała być wykonana na odcinku od miejscowości S. do O. Latarników w C..

Projekt budowlany który powód pobrał ze strony internetowej był dla niego nieczytelny w części co do profili map projektowych, co nie przeszkadzało powodowi, bowiem znał teren , gdyż w S. kilka lat wcześniej budował cały wodociąg, a roboty określone w ofercie były jego kontynuacją . Powód miał możliwość uzyskania od pozwanej projektu budowlanego w wersji papierowej , lecz o to nie wnosił , ani nie oglądał go bezpośrednio w siedzibie pozwanej.

Bezsporne, nadto dowody: wydruk projektu k- 100, zeznania powoda k.123-126.

Przy rozpoczęciu robót powód otrzymał od pozwanej projekt budowlany w wersji papierowej i stwierdził, że w projekcie jest o jeden hydrant więcej niż wskazano w przedmiarze, jednakże nie składał co do tego zastrzeżeń i przystąpił do wykonywania umowy.

Po ułożeniu ilości metrów sieci wskazanej w przedmiarze robót okazało się, że jest jeszcze do wykonania 342 metry sieci wodociągowej. Powód wykonał powyższy odcinek oraz trzeci hydrant , a koszty z tego tytułu wyliczył w sporządzonym kosztorysie różnicowym na kwotę 62.654,27 zł.

Dowód: kosztorys różnicowy k.64-72, zeznania powoda, oświadczenie powoda k-126.

Powód faktycznie nie wykonał żadnych robót dodatkowych, a odcinek o długości 342 m2 oraz trzeci hydrant podziemny wchodziły w zakres przedmiotu zamówienia określony w umowie i projekcie budowlanym i, a za wykonane roboty określone przez w kosztorysie różnicowym , objęte były wynagrodzeniem ryczałtowym określonym w umowie.

Dowód: opinia biegłego K. B. k-142- 180, zeznania świadka C. N. k.92-95, zeznania świadka J. S. k.95-96.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

W przedmiotowej sprawie sporne było czy powód wykonał roboty zgodnie z zakresem przedmiotu zamówienia określonym w umowie zawartej w trybie ustawy o zamówieniach publicznych oraz czy wykonał roboty dodatkowe ponad ten zakres i jaka jest wartość ewentualnych robót dodatkowych, a w konsekwencji czy pozwany jest bezpodstawnie wzbogacony.

Celem rozstrzygnięcia tej kwestii Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa i projektowania sieci wodociągowych na okoliczność czy powód wykonał roboty dodatkowe poza zakres przedmiotu zamówienia , określonego w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia (SIWZ) i załącznikach do niej oraz czy dokumentacja projektowa była kompletna, a także na okoliczność wyceny prac dodatkowych ujętych przez powoda w kosztorysie różnicowym.

( postanowienie k.134 akt)

W wykonaniu postanowienia biegły wydał w sprawie opinię w której ustosunkował się do tezy dowodowej wskazanej w postanowieniu o dopuszczeniu dowodu .

Po analizie dokumentacji dotyczącej przedmiotu zamówienia biegły stwierdził, iż roboty określane przez powoda jako dodatkowe faktycznie wchodziły w zakres przedmiotu zamówienia , a konieczność ich wykonanie była dla powoda możliwa do przewidzenia , i były one objęte dokumentacją projektową określającą przedmiot zamówienia projektowego oraz specyfikacją techniczną wykonania i odbioru robót . Prace związane z wykonaniem sieci wodociągowej były ujęte w kosztorysie ofertowym.

W ocenie Sądu twierdzenia i wnioski biegłego były logiczne , konsekwentne i zgodne z jego najlepszym stanem wiedzy.

Biegły w sposób wyczerpujący , biorąc pod uwagę okoliczności sprawy naświetlił i wyjaśnił okoliczności z punktu widzenia posiadanych przez siebie wiadomości specjalnych przy uwzględnieniu zebranego i udostępnionego mu materiału dowodowego sprawy( por. wyrok SN z dnia 11 lipca 1969 r., I CR 140/69, OSNC 1970, nr 5, poz.85; uzasadnienie wyroku SN z dnia 19 grudnia 2006r., V CSK 360/06, Lex, nr 238973).

Wskazać należy , iż przypadku rozbieżności pomiędzy ilością robót przewidziana w projekcie, a przedmiarem stanowiącym podstawę opracowania oferty cenowej przez wykonawcę wykonawca zobowiązany jest do wykonania w ramach złożonej oferty pełnego zakresu robót , zgodnie z projektem budowlanym.

Do zagadnienia tożsamości zakresu świadczenia wykonawcy wynikającego z umowy ze zobowiązaniem wykonawcy zawartym w ofercie w świetle art 649 kc odniósł się Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z dnia 21 marca 2013r, IACa 552/12, LEX nr 1327613, w którym stwierdził, że;,, Jeżeli art. 140 p.z.p. stanowi, że zakres świadczenia wykonawcy wynikający z umowy musi być tożsamy ze zobowiązaniem wykonawcy zawartym w ofercie – uwzględniając fakt , że dokumentacja techniczna , a w szczególności projekt budowlany jest jej częścią składową , to należy przyjąć , że nawet gdyby przedmiar robót nie obejmował jakiegoś zakresu ujętego jednakże w projekcie budowlanym , wykonawca musi go wykonać w ramach zamówienia podstawowego i nie może przyjąć , że są to roboty dodatkowe”.

Wskazać należy, iż przedmiar robót sporządzany jest jedynie w celu w celu wstępnego , szacunkowego określenia wartości robót , w oparciu o dostępne i powszechnie stosowane w budownictwie katalogi KNR, (...) itp. Oraz aktualne cenniki produkcji R., bądź na publikowanych cenach jednostkowych robót .Celem sporządzenia przedmiaru jest wstępne oszacowanie wartości prac. Z istoty rzeczy przedmiar jako dokument szacunkowy obarczony jest wadami i nie określa w sposób dokładny wartości prac.

Przedmiar robót jest dokumentem wewnętrznym inwestora , który nie ma obowiązku przekazywania go wykonawcy , a przekazany wykonawcy w przypadku gdy ustalono wynagrodzenie ryczałtowe, stanowi tylko materiał pomocniczy dla wykonawcy któremu pomaga skalkulować cenę .

W sprawie nie zachodzi sytuacja opisana w przepisie art. 140 ust 3 ustawy z dnia 29 stycznia 2004r Prawo zamówień publicznych ( Dz.U.z 2013r.poz.907j.t.- zwana dalej ustawą) który w dacie zawierania umowy przez strony stanowił, że umowa jest nieważna w części wykraczającej poza określenie przedmiotu zamówienia zawarte w specyfikacji istotnych warunków zamówienia.

Zważyć należy, iż przedmiar robót jest dokumentem dodatkowym, sporządzanym na etapie projektowania . Zarówno projekt budowlany jak i uzupełniający go oraz uszczegółowiający go projekt są nadrzędne w stosunku do przedmiaru robót

Z opinii biegłego wynika, iż powód nie wykonał robót przekraczających zakres robót ustalonych w przedmiocie zamówienia i umowie .

Zatem nie ma sprzeczności pomiędzy opisem przedmiotu zamówienia zawartym w udostępnionej przez pozwaną SIWZ , a zakresem robót wyszczególnionym w projekcie budowlanym.

Obydwa dokumenty wskazują wykonanie sieci wodociągowej na trasie S. – C., a z projektu budowlanego wynika faktyczna długość sieci do wykonania.

Przedmiar robót ma charakter wtórny w stosunku do projektu budowlanego.

Wyrażone przez powoda wątpliwości co do obowiązku spełnienia świadczenia w wyżej omówionym zakresie nie mogą być bowiem utożsamione z jego pozytywną wiedzą o braku powinności spełnienia świadczenia ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 1997r., IICKN 236/97, LEX nr 32965). Przy wykładni pojęcia ,, wiedzy” w rozumieniu art. 411 pkt 1. K.c.. chodzi o całkowitą świadomość tego, że świadczenie się nie należy i że spełniający je może bez ujemnych dla siebie konsekwencji prawnych go nie wykonać , a mimo to je spełnia .Oznacza to , że uchylenie się od obowiązku zwrotu możliwe jest wyłącznie w sytuacji istnienia po stronie świadczącego wiedzy , a nawet swoistego przekonania , iż nie był on zobowiązany świadczyć ( por. wyroki Sądu Najwyższego z 12 grudnia 1997r, III CKN 236/97, LEX nr 32965, z 10 czerwca 2003r., I CKN 390/01, LEX nr 109446). Powód analizując projekt budowlany mógł z łatwością stwierdzić jaka jest długość linii wodociągowej do wykonania, nie powinien w tym zakresie kierować się wyłączne danymi wskazanymi w przedmiarze robót, który ma charakter wtórny pomocniczy w stosunku do projektu budowlanego. Powód jako profesjonalista mógł stwierdzić na etapie składania oferty rozbieżność pomiędzy długością linii wskazaną w przedmiarze , a określoną w pozostałych dokumentach przetargowych i miał możliwość wyjaśnienia swych wątpliwości poprze składanie zapytań, co do rozbieżności pomiędzy długością sieci i ilością hydrantów wskazaną w przedmiarze i projekcie budowlanym, i uzyskania odpowiedzi o odmowie dokonania odbioru prac w razie wykonania prac w mniejszym zakresie niż określony w projekcie i umowie, czego nie uczynił.

Zważyć należy , że na gruncie art. 140 ustawy niedopuszczalne są czynności stron skutkujące rozszerzeniem świadczenia wykonawcy ponad określenie przedmiotu zamówienia zawarte w SIWZ . Powyższy zakaz odnosi się przy tym w równym stopniu do zawarcia umowy w zakresie szerszym , niż wynika to ze specyfikacji , jak i późniejszych zmian umowy , które miałyby doprowadzić do rozszerzenia zakresu świadczenia wykonawcy .

Oceniając omawianą kwestię nie można również nie uwzględnić funkcjonalnego związku art. 140 ust 3 z normą prawną wyrażoną w art. 140 ust 1 ustawy . Zakaz zawierania umów w sprawie zamówienia publicznego wykraczającego poza określenie przedmiotu zamówienia zawarte w SIWZ oraz sankcja unieważnienia , wyrażone w art. 140 ust 3 , są tylko dopełnieniem normy o charakterze bardziej ogólnym , czyli wyrażonej w art. 140 ust 1 reguły , iż zakres świadczenia wykonawcy powinien być tożsamy z jego zobowiązaniem zawartym w ofercie

Powyższe przemawiało za uznaniem , ze wyszczególnione w pozwie roboty budowlane , jako wymienione w SIWZ wchodziły w zakres zawartej przez strony umowy .

Podkreślania jednak wymaga , że roboty zostały określone w SIWZ jako wykonanie sieci wodociągowej dla (...) i Ochrony Wartości Przyrodniczo Kulturowych W. S. o długości (...) w raz ze wszystkimi elementami w tym trzema hydrantami , a określenie w przedmiarze robót mniejszej długości sieci i mniejszej ilości elementów nie powoduje , iż roboty wykonane wskazane w pozwie stanowiły rozszerzenie świadczenia wykonawcy , bowiem przedmiar robót ma wtórny charakter w stosunku do projektu budowlanego .

Powód nie udowodnił, aby powód spełnił świadczenie co do którego nie był zobowiązany . ( art. 410 k.c.) . Brak również w sprawie dowodów pozwalających na uznanie, że strony uzgodniły za roboty objęte sporem dodatkowe wynagrodzenie.

Mając na uwadze powyższe względy faktyczne i prawne uznać należało iż powód nie wykonał robót dodatkowych poza zakres objęty przedmiotem zamówienia, zatem powództwo o zasądzenie wynagrodzenia z tego tytułu jako niezasadne podlegało oddaleniu , o czym orzeczono w pkt I wyroku. ( a contrario art. 410 k.c). O kosztach procesu orzeczona w pkt 2 wyroku na podstawie art. 108 par 1 k.p.c. według zasady odpowiedzialności za wynik procesu z tym ustaleniem , ze powód przegrał spór w całości , pozostawiając szczegółowe wyliczenie kosztów referendarzowi sądowemu.