Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2018r.

Sąd Rejonowy w Słupsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: SSR Agnieszka Leszkiewicz

Protokolant: protokolant sądowy Katarzyna Kompiel

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2018 r. w S.

sprawy z powództwa J. B.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o waloryzację renty i zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  nie obciąża powódki J. B. kosztami postępowania.

Sygn. akt. I C 1499/14

UZASADNIENIE

Powódka J. B. wniosła przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. pozew o waloryzację renty wyrównawczej do kwoty 798,00 zł kwartalnie (267,00 zł miesięcznie) począwszy od dnia 1.01.2014 r. wraz z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Argumentowała, iż w dniu 22.08.1988 r. w drodze do pracy uległa wypadkowi. Ugodą zawartą przed Sądem Wojewódzkim w Słupsku I Wydziałem Cywilnym w 1990 r., sygn. akt. I C 29/90 w sprawie między nią, a ubezpieczycielem przyznano jej rentę wyrównawczą z tytułu utraty zdolności do zarobkowania, która miała być wypłacana kwartalnie. J. B. z tytułu niezdolności do pracy otrzymywała rentę z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Renta z tytułu niezdolności do pracy oraz renta wyrównawcza miały łącznie stanowić hipotetyczną wartość wynagrodzenia, które mogłaby osiągnąć pracując na określonym stanowisku uprzednio zajmowanym w zakładzie pracy. Po osiągnięciu wieku emerytalnego, miały one stanowić hipoteczną wartość, którą osoba uprawniona uzyskiwałaby, gdyby do momentu przejścia na emeryturę pracowała na dotychczasowym stanowisku. Od dnia przejścia powódki na emeryturę, tj. w roku 2006 r. pozwany w drodze decyzji ustalił, iż wysokość renty wyrównawczej wynosić będzie 798,87 zł kwartalnie, tj. 267,00 zł miesięcznie. Renta wyrównawcza w powyższej wysokości wypłacana była do dnia 01.01.2014 r., kiedy decyzją pozwanego postanowiono wypłacać rentę wyrównawczą w kwocie 414,00 zł kwartalnie, tj. 139,00 zł miesięcznie. Zdaniem powódki wysokość świadczenia wypłacanego przez pozwanego winna być zwaloryzowana o wskaźnik waloryzacji ZUS, niegdyś o określoną kwotę, następnie o określony procent – w 2013 r. o 4%. Wskaźniki waloryzacji w latach 2007 – 2013 nie były przez pozwanego stosowane.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. – reprezentowany przez fachowego pełnomocnika - w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa, zasądzenie od powódki J. B. na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadniając swoje stanowisko przyznał, iż wypłaca powódce rentę wyrównawczą w kwocie 138,73 zł miesięcznie oraz rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie 200,00 zł miesięcznie w związku z wypadkiem, któremu uległa powódka w dniu 22.08.1988 r. w drodze z pracy do domu. Od 1990 r. pozwany wypłaca J. B. rentę wyrównawcza ustaloną jako różnicę hipotetycznych zarobków, jakie poszkodowana mogłaby osiągnąć i renty przyznawanej przez ZUS oraz od 2006 r. rentę z tytułu zwiększonych potrzeb. W 2006r. z uwagi na osiągnięcie przez poszkodowaną wieku emerytalnego, została przez pozwanego ustalona wysokość hipotetycznej emerytury, która wynosiła brutto kwotę 1.425,97 zł, a netto 1.184,94 zł. Od tego czasu wysokość wypłacanej renty wyrównawczej stanowi różnica emerytury hipotetycznej i świadczeń otrzymywanych przez nią z ZUS. Obecnie wypłacana powódce renta uzupełniająca stanowi różnicę miedzy wyliczoną kwotą emerytury netto w wysokości 1.589,57 zł, a świadczeniami netto wypłacanymi przez ZUS, które na dzień wniesienia odpowiedzi na pozew wynosiły 1.450,84 zł netto, stąd pozwany wypłaca kwotę 138,73 zł. (...) Spółka Akcyjna w W. dokonuje ponownego naliczenia wysokości renty wyrównawczej, mając na względzie waloryzację dokonywaną przez ZUS.

W piśmie z dnia 18.12.2014 r. (wniesionym w dniu 18.12.2014 r.) J. B. – reprezentowana przez fachowego pełnomocnika – wniosła o dokonanie waloryzacji renty wyrównawczej począwszy od dnia 01.01.2014 r.

W piśmie z dnia 22.05.2017 r. pełnomocnik powódki rozszerzył żądanie pozwu i wniósł o zasądzenie od pozwanego różnicy pomiędzy otrzymanym przez powódkę świadczeniem, a faktycznie jej [przysługującym za okres od 01.07.2011 r. do dnia wniesienia pozwu, tj. kwoty 5.760,84 zł.

Na rozprawie w dniu 29.06.2017 r. pełnomocnik pozwanego podniósł zarzut przedawnienia z uwagi na okresowy charakter świadczenia za lata 2011, 2012 i 2013.

W piśmie procesowym z dnia 03.08.2017 r. pełnomocnik powódki wskazał, iż J. B. domaga się ustalenia wartości zwaloryzowanej renty wyrównawczej począwszy od 01.07.2011 r. do chwili wydania orzeczenia, oraz zasądzenia na jej rzecz różnicy między kwotą wynikającą z należnej jej renty wyrównawczej, a kwotą faktycznie jej wypłacaną za okresy i w wysokości, która ostatecznie została sprecyzowana w piśmie pełnomocnika powódki z dnia 06.04.2018 r.

- od 01.07.2011 r. do lutego 2012 r. o kwotę 164,92 zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22.05.2017 r., tj. dnia złożenia pisma rozszerzającego pozew do dnia zapłaty, łącznie kwoty 1.319,36 zł;

- od 01.03.2012 r. do 28.02.2013 r. o kwotę 120,69 zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22.05.2017 r., tj. dnia złożenia pisma rozszerzającego pozew do dnia zapłaty, łącznie kwoty 1.448,28 zł;

- od 01.03.2013 r. do 28.02.2014 r. o kwotę 126,16 zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 22.05.2017 r., tj. dnia złożenia pisma rozszerzającego pozew do do dnia zapłaty, łącznie kwotę 1.513,92 zł;

- od 01.03.2014 r. do 28.02.2015 r. o kwotę 128,44 zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia 31.12.2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty;

- od 01.03.2015 r. do 29.02.2016 r. o kwotę 105,93 zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia 31.12.2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 01.01.2016 r. do dnia zapłaty;

- od 01.03.2016 r. do 28.02.2017 r. o kwotę 107,21 zł miesięcznie wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty;

- od 01.03.2017 r. do 28.02.2018 r. o kwotę 101,44 zł miesięcznie wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty;

- od 01.03.2018 r. o kwotę 121,82 zł miesięcznie wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie do dnia zapłaty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka J. B. pracowała jako pielęgniarka. W dniu 22.08.1988 r. uległa wypadkowi w drodze z pracy do domu, w wyniku którego orzeczono wobec niej całkowitą niezdolność do pracy. Powódka wytoczyła powództwo przeciwko (...) S.A. o zapłatę odszkodowania. Powódka otrzymywała z ZUS-u rentę z tytułu niezdolności do pracy, zaś

(...) Spółka Akcyjna w W. zobowiązał się do wypłacania na jej rzecz renty wyrównawczej, stanowiącej różnicę między tym, jaki dochód osiągałaby powódka, gdyby pracowała, a wysokością wypłacanej przez ZUS renty.

Po przejściu na emeryturę powódka miała otrzymywać od pozwanego rentę wyrównawczą stanowiącą różnicę między wysokością wypłacanej przez ZUS emerytury, a emerytury którą osiągnęłaby, gdyby pracowała zawodowo do 60-tego roku życia .

Przez cały ten okres, renta wypłacana przez ZUS podlegała waloryzacji. Od marca 2016 r. kiedy to powódka winna przejść na emeryturę, ZUS naliczył jej hipotetyczną emeryturę oraz wypłaca rentę i ½ emerytury. (...) uzupełnia te kwoty do wyliczonej przez ZUS hipotetycznej emerytury.

Od 1999 r. do stycznia 2014 r. pozwany ubezpieczyciel wypłacał powódce rentę wyrównawczą kwartalnie. W okresie objętym ostatecznie żądaniem pozwu wypłaty te kształtowały się następująco:

W okresie od lipca 2011 r. do lutego 2012 r. powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1274,72 zł.; Z (...) otrzymywała świadczenie 266,29 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1439,64 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 101,37 zł. miesięcznie).

W okresie od marca 2012 r. do lutego 2013 r. powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1375,56 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 266,29 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1496,25 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 145,60 zł. miesięcznie).

W okresie od marca 2013 r. do grudnia 2013 r . powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1428,46 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 266,29 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1554,62 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 140,13 zł. miesięcznie).

W okresie od stycznia 2014 r. do lutego 2014 r . powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1428,46 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 138,73 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1554,62 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 12,57 zł. miesięcznie).

W okresie od marca 2014 r. do lutego 2015 r . powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1450,38 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 138,73 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1578,82 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 10,29 zł. miesięcznie).

W okresie od marca 2015 r. do lutego 2016 r. powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1501,65 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 138,73 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1607,58 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 32,80 zł. miesięcznie).

W okresie od marca 2016 r. do lutego 2017 r. powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1504,59 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 138,73 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1611,80 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 31,52 zł. miesięcznie).

W okresie od marca 2017 r. do lutego 2018 r. powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1518,46 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 138,73 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1619,90 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 37,29 zł. miesięcznie).

W okresie od marca 2018 r. do maja 2018 r. powódka otrzymywała świadczenie z ZUS, (na które od 2006 r. składała się renta oraz ½ emerytury, a które to świadczenia były waloryzowane) w wysokości łącznej 1544,91 zł. Z (...) otrzymywała świadczenie 138,73 zł. za każdy miesiąc. Wyliczona hipotetyczna emerytura w tym okresie netto wyniosła 1666,73 zł. Za ten okres nie powstała niedopłata (nadpłata ze strony (...) – 16,91 zł. miesięcznie).

Wraz z rentą wyrównawczą powódka otrzymywała od pozwanego świadczenie w postaci renty z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 200,00 zł.

dowód: orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia nr 1 w S. z dnia 04.05.1990 r. – k. 20 akt szkody (...), orzeczenie komisji lekarskiej do spraw inwalidztwa i zatrudnienia nr 1 w S. z dnia 15.10.1996 r. – k. 7, Decyzja o waloryzacji renty z dnia 05.03.2013 r. (...) Oddział w S. – k. 8 -9, Decyzja o waloryzacji emerytury z dnia 05.03.2013 r. (...) Oddział w S. – k. 10-11, Decyzja o waloryzacji renty z 04.03.2014 r. ZUS O/S. – k. 12 -14, Decyzja o waloryzacji emerytury z dnia 04.03.2014 r. (...) Oddział w S. – k. 15 i verte, zawiadomienia o wypłacie kolejnych rat renty – k. 16 17, zeznania powódki – k. 129 (00:09:35 – 00:23:08), zestawienie wypłat na rzecz pozwanej – k. 260 – 263, potwierdzenia wykonania przelewów – k. 118-121)., akta szkody i akta z ZUS, opinie biegłej– k. 230-242, 185-190 i verte, 157-161 – z zakresu świadczeń emerytalnych

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. pismem z dnia 19.11.2013 r. poinformował powódkę o zawyżeniu wypłacanej renty wyrównawczej, a następnie pismem z dnia 14.04.2014 r. poinformował powódkę J. B., iż z dniem 01.03.2014 r. obniża jej wysokość renty wyrównawczej do kwoty 138,73 zł, oraz iż od miesiąca lipca 2014 r. wysokość świadczenia obejmującego rentę wyrównawczą (138,73 zł) oraz rentę z tytułu zwiększonych potrzeb (200,00 zł) wynosić będzie 338,73 zł miesięcznie, a kwartalnie 1.016,19 zł. Wypłacana kwota renty wyrównawczej stanowiła różnicę między zwaloryzowaną o coroczny wskaźnik ZUS, ustaloną w 2006 r. emeryturą hipotetyczną w kwocie 1.589,57 zł, a wypłacaną przez ZUS wysokością świadczenia w wysokości 1.450,84 zł. Różnica ta stanowiła kwotę 138,73 zł. Świadczenia otrzymywane przez powódkę z ZUS były corocznie waloryzowane.

(dowód: analiza do renty – k. 267 akt szkody (...), pismo (...) z dnia 19.11.2013 r. – k. 20, pismo (...) z dnia 14.04.2014 r. – k. 21, opinie biegłej – k. 230-242, 185-190 i verte, 157-161)

Postępowanie w sprawie z powództwa J. B. przeciwko (...) S.A. w S. prowadzone przez Sąd Okręgowy w Słupsku, pod sygn. akt. IC 44/90 zostało zawieszone w dniu 23.03.1990r., a następnie postanowieniem z dnia 17.09.1993 r. umorzone z innych przyczyn. Akta sprawy zostały wybrakowane po upływie okresu archiwizacji. Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny, postanowieniem z dnia 13.10.2015 r., sygn. akt. I Co 93/15 oddalił wniosek J. B. o odtworzenie akt. Pozwany (...) S.A. w W. nie posiada egzemplarza ugody zawartej z powódką J. B. w przedmiocie zobowiązania do wypłacania na jej rzecz renty wyrównawczej.

(bezsporne, a nadto dowód: wyciąg z repertorium C na 1990 obejmujący sprawę IC 44/90 – k. 60, e-mail pozwanego z dnia 10.06.2015 r. – k. 92 – 94, pismo SO w Słupsku z dnia 20.10.2015 r. – k. 107, postanowienie SO w Słupsku z dnia 13.10.2015 r. – k. 111 i verte).

Sąd zważył co następuje:

Powództwo, ostatecznie doprecyzowane w kolejnych pismach procesowych powódki, reprezentowanej przez fachowego pełnomocnika, podlegało oddaleniu w całości.

W pierwszej kolejności wskazania wymaga okoliczność, iż powódka wielokrotnie w niniejszej sprawie modyfikowała swoje żądanie.

Pierwotnie w pozwie z dnia 18.07.2014 r. wniosła o waloryzację renty wyrównawczej do kwoty 798,00 zł kwartalnie (267 zł miesięcznie) począwszy od 01.01.2014 r. z odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

Następnie na rozprawie w dniu 09.12.2014 r. (k. 57) pełnomocnik powódki wskazał, iż przedmiotem żądania pozwu jest zasądzenie kwoty 267,00 zł miesięcznie wraz z odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty.

W piśmie procesowym z dnia 18.12.2014 r. (k. 64) pełnomocnik powódki wskazał, iż powódka domaga się ustalenia wartości zwaloryzowanej renty wyrównawczej, począwszy od dnia 01.01.2014 r.

Następnie w piśmie z dnia 22.05.2017 r. (k. 1990 pełnomocnik powódki podtrzymując żądania zawarte w pismach procesowych, wniósł również o ustalenie wartości zwaloryzowanej renty wyrównawczej należnej powódce i zasądzenie na jej rzecz od dnia 01.01.2014 r. oraz o zasądzenie na jej rzecz kwoty 5.760,84 zł za lata 2011, 2012, 2013 stanowiącej różnicę między faktycznie otrzymanym świadczeniem a przysługującym powódce.

W piśmie procesowym z dnia 03.08.2017 r. (k. 216) J. B. domagała się ustalenia wartości zwaloryzowanej renty wyrównawczej od 1.07.2011 r. do dnia wydania orzeczenia.

Ostatecznie stanowisko swoje sprecyzowała w piśmie z dnia 06.04.2018 r. (k. 250) wskazując wysokości i okresy za które dochodziła waloryzacji renty.

Pełnomocnik pozwanego na rozprawie w dniu 29.06.2017 r. oraz w pismach procesowych podniósł zarzut przedawnienia roszczeń o podwyższenie renty wyrównawczej za okres od 1.07.2011 do 31.12.2013 r., albowiem zgodnie z art. 118 kc termin przedawnienia dla roszczeń okresowych wynosi 3 lata. W ocenie Sądu zarzut ten był niezasadny, ponieważ powódka wytaczając powództwo o waloryzację renty przerwała bieg przedawnienia co do tak ogólnie sformułowanego żądania i w ocenie sądu mogła w toku postępowania domagać się waloryzacji renty za okres od lipca 2011 do czasu wniesienia pozwu – gdyż jej stanowisko w tym przedmiocie było jedynie doprecyzowaniem żądania, a nie nowym żądaniem.

Przystępując zatem do oceny zgłoszonego żądania, w pierwszej kolejności Sąd zważył, iż zgodnie z art. 444 § 2 k.c., jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

W świetle powyższego Sąd ustalił, nie było sporu między stronami co do okoliczności, iż przed Sądem Okręgowym w Słupsku I Wydziałem Cywilnym, pod sygn. akt. IC 44/90 toczyła się sprawa z powództwa J. B. przeciwko (...) S.A. o zapłatę odszkodowania z tytułu wypadku jakiemu powódka uległa w dniu 22.08.1988 r. w drodze do pracy. Nie było również okolicznością sporną, że pozwany zobowiązał się wobec powódki do wypłacania renty wyrównawczej kwartalnie z tytułu utraty zdolności powódki do zarobkowania, albowiem została ona uznana orzeczeniem ZUS za całkowicie niezdolną do pracy. Obie wartości, tj. renta wypłacana przez ZUS oraz renta wyrównawcza wypłacana przez pozwanego w sumie stanowiły hipotetyczną wartość wynagrodzenia uzyskiwanego na określonym stanowisku uprzednio zajmowanym przez powódkę, a po osiągnięciu wieku emerytalnego hipotetyczną wartość emerytury, którą osoba uprawniona uzyskiwałaby, gdyby do momentu przejścia na emeryturę pracowała na dotychczasowym stanowisku.

Poza sporem w niniejszej sprawie była również okoliczność, iż w 2006 r. ZUS ustalił wartość emerytury hipotetycznej, a przez cały okres wypłacania świadczenie zarówno renta, jak i emerytura były waloryzowane w oparciu o obowiązujące w danym czasie wskaźniki waloryzacji rent i emerytur. Od 1999 r. do stycznia 2014 r. pozwany ubezpieczyciel wypłacał powódce rentę wyrównawczą – uzupełniając do hipotetycznie ustalonego wynagrodzenia, a potem emerytury – świadczenie wypłacane przez ZUS.

Powódka wytoczyła swoje powództwo w momencie, gdy świadczenie wypłacane jej kwartalnie przez pozwanego zmniejszyło się z 798,87 zł kwartalnie, tj. 237,00 zł do kwoty 138,73 zł miesięcznie, co również stanowiło okoliczność bezsporną.

Kwestia, która nie została ustalona w niniejszej sprawie w oparciu o zgromadzony materiał dowody jest to, na jakiej podstawie pozwanego towarzystwo ubezpieczeń zobowiązane było do wypłacania na rzecz powódki renty wyrównawczej. W niniejszej sprawie nie został bowiem złożony odpis ugody, na którą powoływała się powódka. Zarówno ona, jak i strona pozwana oświadczyły, iż nie dysponują egzemplarzem takiej ugody. Z odpisu z repertorium C z 1990 r. nadesłanego przez Sąd Okręgowy w Słupsku wynikało natomiast, iż w sprawie nie zapadło merytoryczne orzeczenie, a sprawa została umorzona z innych przyczyn postanowieniem z dnia 17.09.1993 r. Nadto Sąd Okręgowy w Słupsku I Wydział Cywilny, postanowieniem z dnia 13.10.2015 r., sygn. akt. I Co 93/15 oddalił wniosek J. B. o odtworzenie akt. Zatem należy domniemywać, iż strony zawarły ugodę pozasądowa, na co wskazują zapisy w repertorium sądowym oraz fakt i mechanizm wypłacanych powódce świadczeń zarówno przez ZUS, jak i (...) S.A. przez 24 lata – tj. do dnia wniesienia pozwu w niniejszej sprawie.

W świetle powyższego Sąd uznał, iż do waloryzacji świadczenia z tytułu renty wyrównawczej zastosowanie winien w niniejszej sprawie mieć art. 907 § 1 k.c. W świetle § 2 k.c. cytowanego przepisu, jeżeli obowiązek płacenia renty wynika z ustawy, każda ze stron może w razie zmiany stosunków żądać zmiany wysokości lub czasu trwania renty, chociażby wysokość renty i czas jej trwania były ustalone w orzeczeniu sądowym lub w umowie.

Zgodnie ze stanowiskiem przyjętym w doktrynie przepis powyższy dotyczy jedynie rent, których obowiązek płacenia wynika z ustawy, choćby czas trwania i wysokość okresowych świadczeń zostały sprecyzowane w umowie. Ponadto odnosi się wyłącznie do rent o charakterze kompensacyjnym, w których treścią zobowiązania jest naprawienie szkody. Świadczenie pieniężne wynikające z tego zobowiązania odgrywa rolę zastępczą, stanowiąc surogat naprawienia szkody. Zobowiązania tego rodzaju określane są w doktrynie jako zobowiązania niepieniężne ze świadczeniem pieniężnym, do których nie ma zastosowania klauzula waloryzacyjna określona w art. 3581 § 3. Odmienne stanowisko w tej kwestii zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 sierpnia 1991 r., III CZP 66/91, OSP 1992, z. 5, poz. 102 z glosą A. S., uznając, że w sprawie o zmianę wysokości renty odszkodowawczej na podstawie art. 907 § 2 sąd może – stosownie do okoliczności sprawy – zrewaloryzować również wysokość poszczególnych rat renty za okres poprzedzający wytoczenie powództwa (art. 3581 § 3). Pogląd ten został zakwestionowany w późniejszym orzecznictwie. Obecnie za ugruntowane należy uznać stanowisko, zgodnie z którym istotny spadek siły nabywczej pieniądza, o którym mowa w art. 3581 § 3, może uzasadniać zmianę wysokości renty wyłącznie na podstawie art. 907 § 2 (zob. uchwała SN z dnia 28 października 1993 r., III CZP 142/93, OSNCP 1994, nr 4, poz. 82, z glosą A. Szpunara, PS 1995, nr 4, s. 73; uchwała SN z dnia 20 kwietnia 1994 r., III CZP 58/94, OSNCP 1994, nr 11, poz. 207; wyrok SN z dnia 13 grudnia 1999 r., I CKN 832/99, LEX nr 1001268; wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2000 r., II UKN 494/99, LEX nr 1218596, oraz wyrok SN z dnia 9 stycznia 2009 r., I CNP 94/08, LEX nr 523654)( zob. Komentarz do art. 907 k.c., Teresa Bielska – Sobkowicz, lex.online).

Niewątpliwie zatem powódka J. B. miała legitymację do wystąpienia z powództwem o waloryzację renty wyrównawczej.

Przystępując do oceny zgłoszonego przez powódkę J. B. żądania co do wysokości, Sąd oparł się na opinii biegłej z zakresu księgowości G. K. z dnia 28.02.2018 r. W opinii tej biegła wyliczyła hipotetyczną wartość emerytury należnej powódce za okres od lipca 2011 r. do maja 2018 r. (zarówno brutto, jak i netto). W ocenie Sądu należało przyjąć wartość netto emerytury należnej powódce, gdyż świadczenie łącznie wypłacane przez ZUS i pozwanego miało zastąpić należna powódce emeryturę, która osiągnęłaby, gdyby pracował – a emeryturę te otrzymywałaby przecież netto, a nie brutto (emerytura jest wypłacana już po stosownych potrąceniach z tytułu podatku i składek).

Wobec nie kwestionowania opinii biegłej przez strony postępowania oraz po szczegółowej jej analizie (wszystkich łącznie z uzupełniającymi) Sąd uznał, iż jest ona sporządzona w sposób fachowy, spójny, logiczny i kompleksowy, nie znalazł też podstaw do jej podważenia.

W ocenie Sądu w niniejszej sprawie brak podstaw do uwzględnienia żądania powódki w zakresie waloryzacji renty, a także w zakresie żądania zapłaty zaległych (w ocenie powódki) świadczeń z tego tytułu w zakresie objętym ostatecznym sprecyzowaniem żądania pozwu.

Mianowicie, powódka ma wypłacane świadczenia od pozwanego wg mechanizmu obowiązującego strony od 28 lat: wyliczone świadczenie hipotetycznego wynagrodzenia, a od 2006 r,. emerytury, pomniejszone o świadczenia wypłacane przez ZUS. Przy czym należy zauważyć, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych waloryzował wg właściwych wskaźników zarówno hipotetyczne świadczenie emerytalne, jak również świadczenia wypłacane przez siebie. Powódka zeznała, iż w ugodzie zawartej między nią a (...) S.A. był określony tylko mechanizm wypłacanej przez pozwanego renty, nie było natomiast wskazań co do procentowych ustaleń, ani kwotowych. Mając na względzie, iż takie ustalenie (bez względu na to czy zawarte w ugodzie sądowej, czy tez pozasądowej, czy ugodzie zwartej w sposób dorozumiany – a przyjętej na skutek wydania decyzji przez (...) S.A. i akceptowanej przez 28 lat) jest ustaleniem uniwersalnym i jak pokazał czas, elastycznym, mogącym być dostosowanym do zmieniających się warunków, wskaźników i upływu czasu, Sad nie znalazł podstaw do tego, by zmienić ogólną zasadę ustalona przez strony, dotyczącą wypłaty renty wyrównawczej przez pozwanego.

Co do zarzutu zaniżenia wypłacanej kwoty i braku uzupełnienia świadczeń wypłacanych przez ZUS, uszło uwadze powódki, iż od 2006 r. ma wypłacana z ZUS nie tylko rentę, ale również ½ emerytury, co spowodowało zwiększenie wypłaty świadczenia przez ZUS. Zatem zasadnie pozwany zmniejszył swoje wypłacane powódce świadczenie, bowiem miało ono służyć jedynie uzupełnieniu wypłacanych świadczeń – do wysokości hipotetycznego świadczenia emerytalnego wyliczonego przez ZUS, jakie podlegałoby wypłacie, gdyby powódka nie przebywała na rencie, tylko pracowała i w zwykłym trybie przeszłaby na emeryturę, w wieku 60 lat. Należy zauważyć, iż świadczenie pozwanego ma tu wymiar kompensacyjny, poboczny, uzupełniający i ma służyć jedynie naprawieniu szkody, którą jest fakt otrzymywania faktycznie niższego świadczenia z ZUS, niż to które należałoby się powódce, gdyby nie uległa wypadkowi i pracowała. W ocenie Sądu, w przypadku gdy świadczenia wypłacane powódce z ZUS będą stanowiły całość hipotetycznej emerytury – wobec nie wykazania innego brzmienia umowy z pozwanym – jego świadczenie wygaśnie.

Jeszcze raz wymaga podkreślenia, iż istostą umowy stron było to, by powódka otrzymywała (a więc netto) pełne świadczenie w takiej wysokości, jak gdyby pracowała i w normalnym trybie przeszła na emeryturę. Zatem skoro zwiększyło się świadczenie wypłacane przez ZUS, automatycznie winno maleć świadczenie wypłacane przez pozwanego – i odwrotnie. Gdyby świadczenie wypłacane z ZUS zmalałoby, to winno się zwiększyć wypłacane świadczenie z (...) S.A. Nadto należy zauważyć, iż to nie (...) ma dokonywać waloryzacji wypłacanego świadczenia, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych – zarówno przy ustalaniu hipotetycznej emerytury (co tez się dzieje – jest ono aktualizowane), oraz wypłacanego przez siebie świadczenia (co również ma miejsce).

Analizując szczegółowo wypłaty dokonywane w spornym okresie, zarówno przez ZUS, jak i (...) S.A., mając przy tym na względzie wysokość netto hipotetycznej emerytury, Sąd uznał, iż nie nastąpiła niedopłata po stronie pozwanego, a mechanizm wypłat funkcjonuje prawidłowo.

W świetle powyższego Sąd nie znalazł podstaw do dokonania waloryzacji renty i zapłaty i oddalił powództwo w całości.

Jednocześnie z uwagi na fakt, iż powódka jest osobą niepełnosprawną utrzymującą się jedynie z emerytury wypłacanej przez ZUS, renty wyrównawczej oraz świadczenia uzupełniającego wypłacanych przez (...), ponoszącą znaczne wydatki miesięczne na zakup leków, Sąd uznał, iż zachodzą szczególne okoliczności uzasadniające nieobciążaniem powódki kosztami procesu na podstawie art. 102 k.p.c.

Mając powyższe na uwadze, orzeczono jak w sentencji.

Dn. 21.06.2018 r.