Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Słupsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2016 roku

Sąd Rejonowy w Słupsku IX Wydział Cywilny w składzie:

Przewodnicząca: SSR Anna Blicharska

Protokolant: Łukasz Jędrzejewski

po rozpoznaniu w dniu 13 maja 2016 roku w Słupsku

na rozprawie sprawy

z powództwa J. C.

przeciwko B. S.

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

1.  nakazuje pozwanemu B. S., aby opróżnił, opuścił i wydał powódce J. C. lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr 1a przy ul. (...) w U.;

2.  orzeka, że pozwanemu przysługuje prawo do lokalu socjalnego,

3.  nakazuje wstrzymanie wykonania opróżnienia lokalu opisanego w pkt 1 wyroku do czasu złożenia przez Gminę U. oferty zawarcia z pozwanym umowy najmu lokalu socjalnego,

4.  zasądza od pozwanego B. S. na rzecz powódki kwotę 457 zł (czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem kosztów procesu.

Sygn. akt IX C 723/15

UZASADNIENIE

Powódka J. C. wniosła o nakazanie pozwanemu B. S. opróżnienia i opuszczenia lokalu mieszkalnego położonego w U. przy ul. (...) oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu. Uzasadniając żądanie powódka wskazała, że jest wyłącznym właścicielem mieszkania położonego w U. przy ul. (...), zaś pozwany zamieszkiwał wspólnie z nią w przedmiotowym mieszkaniu jako jej konkubent. We wrześniu 2014 roku strony zakończyły związek i dlatego też powódka nakazała pozwanemu opuszczenie lokalu, zabranie swoich rzeczy i oddanie kluczy do mieszkania. Powódka zainicjowała również postępowania w przedmiocie wymeldowania pozwanego, jednakże decyzją z 5.10.2015r. Burmistrz Miasta U. odmówił wymeldowania z uwagi na stałe przebywanie pozwanego w wyżej opisanym mieszkaniu.

Pozwany B. S. oświadczył, że nie opuści dobrowolnie lokalu, ponieważ jest na zasiłku i nie ma możliwości wynajęcia mieszkania. Wskazał, że jest osobą niepełnosprawną, a jeśli otrzyma lokal socjalny, to opuści mieszkanie powódki. Obecnie nie posiada tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego. Korzysta z pomocy znajomych, córki, matki.

Zawiadomiona o możliwości wstąpienia do sprawy w charakterze interwenienta ubocznego Gmina M. U., nie skorzystała z przysługującego jej w tym zakresie prawa.

Sąd ustalił, co następuje:

J. C. jest właścicielką lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w U. przy ulicy (...), który składa się z dwóch pokoi, kuchni, łazienki z wc i balkonu o łącznej powierzchni 39,30 m2. Prawo własności nabyła na mocy umowy ustanowienia i przeniesienia odrębnej własności lokalu sporządzonej 18.10.2007r. przed Notariuszem w U. P. D. , Rep. A nr (...). Przed zawarciem przedmiotowej umowy J. C. przysługiwało spółdzielcze lokatorskiej prawo do przedmiotowego lokalu w Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w U.. J. C. była głównym lokatorem, a prawo zamieszkiwania w lokalu mieli również M. C. – córka oraz B. S. – konkubent.

(dowód: bezsporne, umowa nr (...), k. 11-15, zawiadomienie, k. 17 akt notarialny k.19-22, wydruk z księgi wieczystej, k. 25-26)

Około roku 1999/2000 J. C. związała się z B. S.. Po około roku rozstali się na półtora roku – 2 lata, by następnie ok. 2001-2002 r. ponownie się związać. Od 2002 roku B. S. zamieszkał w mieszkaniu przy ul. (...) i do czasu ustania związku mieszkał tam bez żadnych przerw. We wrześniu 2014r. strony zakończyły nieformalny związek. Wówczas J. C. zażądała opuszczenia lokalu przez B. S. i oddania kluczy. B. S. odmówił oddania kluczy, oświadczając, że również ponosił nakłady na mieszkanie. B. S. nadal posiada klucze do mieszkania. W mieszkaniu i przynależnej piwnicy znajdują się jego rzeczy. B. S. nie posiada obecnie stałego miejsca zamieszkania. Nocuje u znajomych, córki lub matki. Nie posiada tytułu prawnego do innego lokalu mieszkalnego. J. C. mieszka z córką w mieszkaniu przy ul. (...).

(dowód: bezsporne, zeznania J. C. 00:08:36 – 00:17:20 minuta protokołu rozprawy z 13.05.2016r., zeznania B. S., 00:17:20-00:27:59 minuta protokołu rozprawy z 13.05.2016r.)

Pismem z dnia 6 listopada 2015 roku J. C. wezwała B. S. do opróżnienia i opuszczenia lokalu położonego przy ul. (...) w U. w terminie do dnia 12 listopada 2015 r. z uwagi na zakończenie związku i wielokrotne prośby o opuszczenie lokalu.

(pismo z 6.11.2015r., k. 24)

Wobec B. S. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wydał orzeczenie z dnia 26.09.2014r., w którym stwierdzono, że jest on osobą niepełnosprawną o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. B. S. korzysta z pomocy finansowej Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w U. w formie zasiłku w wysokości 604 zł. W okresie 27.01.2015r. do 28.02.2015r. był zarejestrowany jako bezrobotny. Został wykreślony z ewidencji w związku z przyznaniem zasiłku stałego.

(dowód: bezsporne, zaświadczenie, k. 58, orzeczenie, k. 61,pismo MOPS, k. 62)

Sąd zważył, co następuje:

W niniejszej sprawie stan faktyczny w zakresie niezbędnym dla rozstrzygnięcia sprawy był między stronami bezsporny. Sporne było jedynie, czy w tak ustalonym stanie faktycznym, zasadne jest zgłoszone przez powódkę żądanie eksmisji pozwanego z zajmowanego lokalu, a jeśli tak – czy pozwanemu przysługuje prawo do lokalu socjalnego.

Z poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych wynika, że wyłączną właścicielką lokalu nr (...) przy ul. (...) w U. jest powódka J. C.. Pozwany natomiast zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu z uwagi na to, że strony pozostawały w nieformalnym związku i prowadziły wspólne gospodarstwo. W ocenie Sądu stosunek prawny łączący strony, którego przedmiotem był opisany wyżej lokal, był stosunkiem użyczenia. Przez umowę użyczenia bowiem użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony lub nieoznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy ( art. 710 k.c. ). W niniejszej sprawie strony nie zawarły umowy, której ocena nakazywałaby wykluczyć jej nieodpłatność i bezinteresowność. Należy mieć przy tym na uwadze to, że umowy, zawierane pomiędzy członkami rodziny bądź osobami pozostającymi w bliskich relacjach, opierające się na wzajemnym zaufaniu, rzadko przybierają postać umów pisemnych ( sformalizowanych ). W przypadku umów zawieranych przez członków rodziny, oświadczenie woli jest, zgodnie z art. 60 k.c., wyrażane przez określone zachowanie, byle tylko wola osoby dokonującej czynności prawnej była ujawniona w sposób dostateczny. Wobec faktu, że pozwany korzystał ze spornego lokalu nieodpłatnie, prowadząc z powódką wspólne gospodarstwo zasadne jest zdaniem Sądu uznanie, że pozwany korzystał z tego lokalu na podstawie umowy użyczenia.

W tym miejscu wskazać należy, że podstawą żądania eksmisji jest stan, w którym osoba zajmująca lub władająca lokalem (nieruchomością) nie ma do tego tytułu prawnego. Wiązać się to może z samowolnym zajęciem lokalu (nieruchomości) lub zakończeniem trwania stosunku prawnego, na podstawie którego można używać rzeczy cudzej (np. wypowiedzenie umowy najmu). W wyjątkowych sytuacjach można przymusowo usunąć osobę, która dysponuje tytułem prawnym, gdy szczególny przepis na to zezwala (np. konieczność remontu lub zagrożenie bezpieczeństwa związanego ze stanem budynku).

Podstawą prawną eksmisji jest przede wszystkim art. 222 § 1 k.c. (ochrona własności). Na jego podstawie właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. To skuteczne uprawnienie to właśnie tytuł prawny, który może zniweczyć żądanie właściciela.

Statuowane tym przepisem roszczenie windykacyjne pozostaje w ścisłym związku z uregulowaniem treści prawa własności (art. 140 k.c.). Prawo własności może zostać naruszone w taki sposób, że osoba nieuprawniona trwale wkracza w sferę władztwa właściciela. Trwałe wkroczenie w sferę cudzej własności prowadzi do ograniczenia lub całkowitego uniemożliwienia wykonywania uprawnień właścicielskich - może prowadzić do całkowitego pozbawienia właściciela władztwa nad rzeczą, może także przybrać postać ciągłego lub powtarzającego się wkraczania w sferę uprawnień właścicielskich, bez pozbawienia jednak właściciela całkowicie władztwa faktycznego.

W niniejszej sprawie powódka jako właścicielka spornego lokalu nie została całkowicie pozbawiona władztwa faktycznego nad tym lokalem. Pozwany nadal posiada jednak klucze do lokalu i odmawia ich wydania. Ponadto w lokalu i w piwnicy do niego przynależnej nadal znajdują się rzeczy pozwanego. Tym samym uznać należy, że zachowanie pozwanego wkracza w sferę uprawnień właścicielskich powódki, uniemożliwiając jej korzystanie w pełni z przysługującego jej prawa własności.

W świetle powyższych uwag konieczne jest zatem ustalenie, czy pozwanemu przysługuje skuteczne względem powódki uprawnienie do władania rzeczą, a więc ustalenie, czy stosunek użyczenia nadal łączy strony. Odnosząc się do wskazanej kwestii stwierdzić należy, że stosunek użyczenia łączący strony mógł ustać w oparciu o art. 716 k.c. bądź też w drodze wypowiedzenia umowy użyczenia – art. 365 ¹ kc.

Art. 716 k.c. stanowi, że użyczający może żądać zwrotu rzeczy (co skutkuje rozwiązaniem umowy użyczenia), jeżeli biorący używa rzeczy w sposób sprzeczny z umową albo z właściwościami lub z przeznaczeniem rzeczy, jeżeli powierza rzecz innej osobie nie będąc do tego upoważniony przez umowę ani zmuszony przez okoliczności, albo jeżeli rzecz stanie się potrzebna użyczającemu z powodów nie przewidzianych w chwili zawarcia umowy. Żadna z tych okoliczności nie została przywołana w trakcie postępowania.

Z kolei art. 365 ¹ k.c. stanowi, że zobowiązanie bezterminowe o charakterze ciągłym wygasa po wypowiedzeniu przez dłużnika lub wierzyciela z zachowaniem terminów umownych, ustawowych lub zwyczajowych, a w razie braku takich terminów niezwłocznie po wypowiedzeniu. Umowa użyczenia bez wątpienia jest zobowiązaniem o charakterze ciągłym. Z ustalonego w sprawie stanu faktycznego nie wynika, by strony umawiały się co do tego, jak długo pozwany może zamieszkiwać w spornym lokalu. Pozwany mieszkał w lokalu jako partner życiowy powódki, co prowadzi do wniosku, że umowa użyczenia miała charakter bezterminowy. W oparciu o cytowany wyżej przepis powódka mogła zatem wypowiedzieć pozwanemu umowę użyczenia. Wskazać przy tym należy, że przepis ten nie wymaga powołania się na jakąkolwiek okoliczność dla skuteczności oświadczenia o wypowiedzeniu takiej umowy, jak również nie wymaga zachowania określonej formy dla skuteczności wypowiedzenia.

W niniejszej sprawie strony zgodnie stwierdziły, że po zakończeniu związku powódka zażądała od pozwanego opuszczenia mieszkania i wydania kluczy. Żądanie to nie zostało w żaden sposób sformalizowane. Z uwagi na charakter łączących stron relacji przyjąć jednak należy w oparciu o art. 60 kc , że stanowiło ono wypowiedzenie umowy użyczenia lokalu. Ponadto zauważyć należy, że pismem z dnia 6.11.2015r. pełnomocnik powódki skierował do pozwanego żądanie opuszczenia lokalu z uwagi na zakończenie związku i wielokrotne prośby powódki opuszczenia lokalu. Przyjąć zatem należy, że najpóźniej wskutek skierowania do pozwanego przedmiotowego pisma powódka wypowiedziała umowę użyczenia lokalu. Wobec zaś ustania stosunku użyczenia, pozwany utracił jedyny tytuł prawny do zamieszkiwania w spornym lokalu mieszkalnym, a żądanie powódki nakazania opuszczenia i opróżnienia lokalu ocenić należy jako zasadne.

Podnoszona przez pozwanego okoliczność poczynionych nakładów na wykupienie mieszkania, jego remont i utrzymanie nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Co prawda, zgodnie z treścią art. 461 k.c. zobowiązany do wydania cudzej rzeczy może ją zatrzymać aż do chwili zaspokojenia lub zabezpieczenia przysługujących mu roszczeń o zwrot nakładów na rzecz oraz roszczeń o naprawienie szkody przez rzecz wyrządzonej ( prawo zatrzymania ), jednakże przepisu tego nie stosuje się, gdy chodzi o zwrot rzeczy wynajętych, wydzierżawionych lub użyczonych. Zatem pozwanemu nie przysługiwało prawo zatrzymania lokalu. Nakłady pozwanego, poczynione w trakcie trwania konkubinatu, mogą być ewentualnie dochodzone przez pozwanego w odrębnym postępowaniu.

W dalszej kolejności należy wskazać na treść art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy, zawierającego zastrzeżenie, iż w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd obowiązkowo orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy, a także zawiera zastrzeżenie, że Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec:

1) kobiety w ciąży,

2) małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 1998 r. Nr 64, poz. 414, z późn. zm.) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą,

3) obłożnie chorych,

4) emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,

5) osoby posiadającej status bezrobotnego,

6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały - chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

W wyroku nakazującym opróżnienie lokalu sąd nie tylko orzeka, czy osoba, której nakaz dotyczy, ma prawo do otrzymania lokalu socjalnego czy też nie, ale przede wszystkim, (jak wynika z przepisów powyższych) bada przy tym z urzędu, czy zachodzą przesłanki do jego otrzymania, biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez tę osobę z lokalu oraz jej szczególną sytuację materialną i rodzinną. Jeżeli przyzna takie uprawnienie, obowiązek zapewnienia lokalu socjalnego ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Wskazany przepis znajduje w niniejszej sprawie zastosowanie z uwagi na to, że umowa łącząca strony istniała od 2001/2002 r. (art. 14 ust. 7 w.w ustawy)

W niniejszej sprawie pozwany jest osobą niepełnosprawną. Okoliczność ta sprawia, że sąd zobligowany był do orzeczenia wobec niego uprawnienia do lokalu socjalnego.

Orzeczenie o przyznaniu pozwanemu prawa do lokalu socjalnego, skutkuje koniecznością wstrzymania wykonania eksmisji orzeczonej w pkt. 1 do czasu złożenia przez Gminę M. U. oferty zawarcia z pozwanym umowy najmu.

Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw, dlatego też, o kosztach sądowych w sprawie orzeczono na podstawie art. 108 § 1 i art. 98 kpc, oraz § 9 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28.09.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 03.10.2002 r. ze zm.) zw. z § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2015.1804).